Hành trình du nhập của Veston vào Việt Nam

Người dân Hà Thành được tiếp xúc với bộ Veston từ rất sớm ngay từ khi quân Pháp tràn vào nước ta năm 1882, các thợ may đất Hà Thành đã khéo léo quan sát và học lỏm để may những bộ Veston theo đơn đặt hàng của người Pháp. Từ đó đến nay, nghề may Veston ở nước ta dần được hình thành và phát triển, định hình trong lòng người dân Việt Nam về một bộ trang phục được gia công tỉ mỉ nhưng vẫn toát lên vẻ đẳng cấp hiện đại mặc cho những bộ Veston từ Trung Quốc được “nhập cư” sang một cách ồ ạt.

Thời xưa, Veston là bộ trang phục được mặc vào các dịp lễ quan trọng như cưới xin, tiệc tùng… và chỉ những người có tiền và địa vị mới có đủ lực để may cho mình một bộ Veston. Vì vậy những người Việt Nam rất e ngại khi mặc Veston bởi giá cả của chúng không hề rẻ một chút nào.

Trong cuốn “Một chiến dịch ở Bắc Kỳ” (xuất bản ở Paris 1896), bác sỹ Hocquard mô tả: “Khi đến Hà Nội, chúng tôi thấy những người bạn cùng đội hải quân mặc những bộ complet (veston) tuyệt đẹp bằng vải Flanen do những người thợ An Nam may. Cửa hàng may cũng giống như những cửa hàng của các tiểu thương Hà Nội. Đó là một ngôi nhà tranh khá giống nhà kho lớn được mở cửa hướng ra đường. Phía trong ngôi nhà chia thành hai buồng bởi tấm liếp tre đan lưới mắt cáo. Thợ may ngồi vắt chéo chân. Ba (tên chủ tiệm may) giải thích với họ là phải để lại một bộ làm mẫu. Giá khoảng bảy đồng bạc làm trong hai ngày đúng như mẫu”.

Sau Cách mạng Tháng 8, người dân Hà Nội đã quen dần với những bộ âu phục có nguồn gốc từ phương tây nhiều hơn trong đó có Veston, nét ăn mặc đó đã trở thành một nét đẹp trong xu hướng thời trang của thủ đô, cũng từ đó những bộ Veston trở nên phổ biến hơn bao giờ hết.

Veston thời xưa được may đứng dáng, thân rộng không ôm và có một hàng khuy, cách mặc rất lịch sự và chỉnh tề. Veston lúc đó thường được kết hợp với caravat và sơ mi trắng chứ không hề kết hợp với áo thun hay áo cộc tay nhiều màu như bây giờ. Tiền công để may một bộ Veston rất đắt khoảng 70 đến 100 đồng mà lương tháng của một người lao động bậc trung ở Hà Thành chỉ từ 50 đến 60 đồng, vì thế vào các dịp cưới xin, các chú rể thường đi mượn của nhau chứ rất ít người có đủ điều kiện để may cho bản thân một bộ Veston. 

Ở miền Trung, giới thanh niên, trung niên công sở chuộng kiểu đồ bộ phương tây. Họ thích diện áo vest đi cùng quần âu cùng màu sáng, một hàng khuy hoặc hai hàng khuy, thắt caravat đi giày da, chống gậy ba toong…. Diện mạo của người mặc cũng được chải chuốt để phù hợp với kiểu ăn vận bảnh bao này, tóc được cắt ngắn, rẽ ngôi, chải bóng mượt.

Ở miền Nam, nhất là tại Sài Gòn trước năm 1975, người dân bắt đầu thích nghi dần với cách ăn mặc tây hoá. Hầu hết đàn ông đều quen với kiểu veston cùng áo sơ mi, đi giày Tây, đội mũ phớt.

Chiếc quần Âu mặc cùng với áo Vest cũng được thay đổi khá nhiều qua những giai đoạn. Từ quần ống hẹp 20cm đến những loại quần ống rộng theo xu hướng thời trang những năm 40 của thế kỷ 20, sau đó lại được may bó lại. Cho đến năm 1975, thanh niên Sài Gòn bắt đầu sử dụng phổ biến những loại quần ống loe dài sát đất và áo bó.

Hiện nay những chàng trai hiện đại lại thích mặc trên người bộ Veston vừa vặn hoặc bó vào thân hình để tôn lên đường nét gợi cảm nhưng không kém phần sang trọng.

Áo sơ mi của nam giới thường mặc là loại có ve cổ áo và măng sét to bản. Thanh niên mặc áo chiết ly, gấu áo lượn, dáng đuôi tôm trẻ trung. Chiếc áo cổ lãnh tụ cũng được đàn ông Việt ưa dùng, thể hiện phong cách riêng của người mặc.

Mấy năm gần đây, chiếc áo sơ mi của nam giới được thiết kế theo kiểu dáng body, ôm sát cơ thể, làm toát lên vẻ trẻ trung, khỏe khoắn cho người mặc. Đi cùng với áo sơ mi body, giới trẻ cũng chuộng loại áo vest ngắn ngang mông, có phần dưới bó sát hông, xẻ hai đường tà phía sau tạo sự thoải mái, năng động.

Caravat có thời gian rất nhỏ làm bằng vải ni lông. Nay lại rất to làm bằng các loại vải hoa. Cho tới thời hiện đại thì nhiều người đã bỏ thói quen thắt caravat to bản mà thay vào đó là nơ hoặc caravat bản nhỏ hoặc không thắt.

Vào đầu những năm 80 của thế kỷ 20, những bộ Veston có xuất xứ từ Trung Quốc bắt đầu xâm nhập vào thị trường Việt Nam với mẫu mã đa dạng và giá cả rẻ hơn hẳn so với giá may. Vì thế không ít những hiệu may đã bị xoá sổ bởi những vị khách “nhập cư” một cách ồ ạt này.

Những năm 90, trào lưu mặc Veston đã ngày một phổ biến với nhiều kiểu cách đa dạng. Người dân đã dần sử dụng những chiếc quần ống côn và áo thun với áo Vest. Tới thời hiện đại trang phục veston được thay đổi khá nhiều, được may vừa văn với cơ thể hoặc bó sát, chất liệu sử dụng cũng đa dạng, màu sắc ngày càng được mở rộng từ những màu sáng đến hạo tiết hoa văn sặc sỡ,…mang phong cách Hàn Quốc. Cánh mày râu còn chỉ lấy nguyên áo vest từ đồ bộ để mặc chung với quần bò ống côn, quần kaki chun bó chẽn, quần vải thô khác màu ống đứng… hiện đại và trẻ trung.

Đến này, sau hơn 1 thế kỷ du nhập và hoà vào nền văn hoá, lối sống của Việt Nam, Veston vẫn hoà mình vào dòng chảy lịch sử may mặc Việt Nam và là sự lựa chọn của rất nhiều người. Dù có thay đổi ra sao thì Veston vẫn là một bộ trang phục thể hiện được sự hiện đại và đẳng cấp của người đàn ông trong thời đại mới.